Chór Cecyliański w Krakowie
został założony w roku 1923 przez O. dr Bernardino Rizzi, przy Bazylice OO.
Franciszkanów. Chór nieprzerwanie już od ponad 100 lat uczestniczy we
wszystkich mszach św. Niedzielnych tzw. „dwunastkach” oraz bierze udział w
uroczystościach kościelnych i świeckich (patriotycznych). Występuje w
konkursach i festiwalach. Występował m. in na Litwie, Ukrainie, we Włoszech,
Watykanie w Niemczech, Holandii i innych.
Jest odznaczony m.in.:
· Medalem „Za Zasługi dla społecznego ruchu
muzycznego” nadanym przez Zarząd Główny P.Z.Ch. i O. 1996 r.
· Medalem „ Pro Ecclesis et Pontifice”, przyznanym
przez Papieża Pawła VI, za pielęgnowanie muzyki sakralnej (1973 r.)
· Odznaka „Honoris Gratia” przyznana przez
Prezydenta Miasta Krakowa za zasługi dla Miasta w 2011 r.
· „Medalem Honorowym za Zasługi dla Województwa
Małopolskiego” nadany przez Wojewodę (2013 r.).
Od roku 2007 chór posiada status Organizacji Pożytku Publicznego.
Od 2012 roku dyrygentem chóru
jest Tomasz Półtorak.
Inicjatorem
i założycielem Chóru Cecyliańskiego w Krakowie był o. dr Bernardino Rizzi,
franciszkanin, Włoch, znakomity muzyk, kompozytor, pedagog i dyrygent.
Przebywał w Krakowie od 1922 r. do 1932 r.(wcześniej jeszcze od 1909 do
1911r.).
W
latach 1923-1925 został założony Chór Cecyliański w Krakowie i organizacyjnie
przez ten okres przygotowywał się do występów. Pierwsze publiczne występy miały
miejsce w październiku 1925 roku.
Początkowo
(do 1931) skład Chóru był mieszany, chłopięco-męski. Należeli do niego chłopcy
ze szkół powszechnych, studenci, urzędnicy, rzemieślnicy, pracownicy handlu, a
więc śpiewacy o bardzo zróżnicowanym wieku, wykształceniu i stanie zamożności.
Chór w tym składzie liczył około 70–ciu członków. Był to dla rozwijającego się
talentu kompozytorskiego O.Rizziego zespół z którym doświadczał sztukę
muzyczną, a szczególnie swoich utworów. On to, jako pierwszy doprowadził do
koncertów kolęd i pastorałek w salach teatralnych i innych ogólnie dostępnych.
Występy Chóru spotykały się z dobrym przyjęciem przez stale wzrastającą ilość
słuchaczy, zwłaszcza w czasie osobistego dyrygowania przez o. Rizziego, O.Rizzi
prowadził swą działalność artystyczną nieprzerwanie do 1932 r kiedy to wyjechał
do Włoch. W 1956 - 1958 r powraca do Polski i zaszczyca swą obecnością obchody
35-lecia swojej pracy artystycznej i w czasie jubileuszowego koncertu w
Filharmonii Krakowskiej w roku 1958 otrzymał złotą odznakę ZPZSiL w dowód
uznania za swą twórczość muzyczną w Polsce i utrzymywanie więzi ze swą ulubioną
bracią śpiewaczą Krakowa.
Życie
i działalność O.Bernardino Rizzi.
O.Bernardino
Rizzi urodził się 27 maja 1891 r. w Cherso ( obecnie Cres, prowincja
Pola). Jego ojciec był Włochem, parał się przybrzeżnym rybołówstwem. Matka z
pochodzenia Chorwatka, pracowała jako położna.
Na Chrzcie rodzice nadali mu
imię Domenico. Oprócz niego w rodzinie było jeszcze dwóch braci. Domenico uczył się w szkole włoskiej. Znał doskonale język chorwacki.
W 1903 r. rodzice wysłali go
do niższego seminarium franciszkańskiego.
Już wtedy przejawiał
zdolności muzyczne. W 1907 r. wstąpił do nowicjatu franciszkańskiego w
Camposampiero i przyjął zakonne imię Bernardino. W 1908 r. złożył proste
śluby zakonne. W rok później został wysłany do Krakowa aby kontynuować naukę w
Studium Filozofii OO. Franciszkanów, tam też uczył się języka polskiego i
przygotowywał się do sprawowania posługi kapłańskiej w Bazylice św. Antoniego w
Padwie, dla polskich licznych pielgrzymów. W wolnych od zajęć chwilach akompaniował na organach zespołowi śpiewaczemu
kleryków. Pomagał im w przyswajaniu zasad śpiewu gregoriańskiego i polifonicznego. W 1911 r. został skierowany do Rzymu na studia teologiczne w Międzynarodowym
Kolegium franciszkańskim. W sierpniu 1914 r. otrzymał święcenia kapłańskie.
Równolegle w latach 1911 – 1913 uczęszczał do Studium przy Archiwum
Watykańskim, po ukończeniu którego otrzymał dyplom z zakresu paleografii i
dyplomatyki. Dalsze studia odbywał w Padwie na Papieskim Wydziale Teologicznym
gdzie 1 kwietnia 1916 r. otrzymał tytuł doktora teologii. W latach 1917 – 1919 w Instituto Pontyficio di Musica Sacra w Rzymie,
studiował kontrapunkt i fugę w klasie profesora Dobicci. Na zakończenie
otrzymał licencjat śpiewu gregoriańskiego. Po powrocie do Padwy pogłębił wykształcenie muzyczne w Instituto Musicale
„Cezare Pollini” i tak w roku 1921 otrzymał dyplom mgr kompozycji. Latem 1922 r. przybył ponownie do Krakowa, gdzie zasilił stan kapłanów w
klasztorze OO. Franciszkanów. Powierzono mu także funkcję kierownika
artystycznego i dyrygenta śpiewaczego zespołu zakonnego
„Chorus Caecilianus”. Z
końcem 1923 r. z inicjatywy O. Rizziego powstał świecki chór o pierwotnej
nazwie „Chór Cecyliański Przystani Społecznej św.
Franciszka Serafickiego w Krakowie”, ale już w roku 1926 przekształcił się w
Stowarzyszenie „Chór Cecyliański przy Bazylice OO. Franciszkanów
w Krakowie” – a
następnie od 1933 r.” Chór Cecyliański „w Krakowie, a od 2005 r. w
Stowarzyszenie Chór Cecyliański w Krakowie. Poza pracą w Chórze i prowadzeniem nauki śpiewu w seminariach zakonnych O. B.
Rizzi był do końca 1924 r. profesorem Konserwatorium Towarzystwa Muzycznego w
Krakowie. W tym czasie uczniem B. Rizziego byli między innymi Jan Ekier
(Profesor PWSM) i Zygmunt Mycielski (kompozytor i publicysta). W styczniu 1932 r.
wyjechał z Polski i do marca 1933 r. przebywał w Bolonii. Następnie
przez kilka miesięcy w Stanach Zjednoczonych , a dalszą część życia
spędził w klasztorach franciszkańskich na terenie Włoch w Camposampiero w
Mediolanie, w Sabaudii, Poli w Trewiso i w Wenecji. Ostatnie lata spędził w Rivoltella nad Jeziorem Garda w Kolegium św. Antoniego.
Jednak po opuszczeniu Krakowa zawsze pozostawał w kontakcie z członkami swojego
Chóru. Odwiedził swą drugą ojczyznę w roku 1958 (35-lecie Chóru i w 1960 r. Ojciec Bernardino Rizzi zmarł 23 stycznia 1968 r. w wieku 77 lat w Rivoltella.
Pochowany w grobowcu OO. Franciszkanów w Padwie.
W dorobku O.Dr.B.
Rizzi znajduje się około 450 utworów o tematyce sakralnej i świeckiej. W
tym około 100 kompozycji powstało podczas pobytu w Polsce. Otrzymał wiele nagród i wyróżnień. Opracował nowy system muzyczny (w którym
wszystkie dźwięki dowolnie wybranej skali mogą być równocześnie zarejestrowane
w każdym akordzie lub w kolejnych akordach). Dla osiągnięcia poszukiwanej palety barw i podniesienia ogólnej dźwięczności
orkiestry O. Rizzi zakładał użycie szczególnego zestawu instrumentów muzycznych
przy czym niektóre z nich zostały wykonane wg jego projektów.
Na podstawie prac
magisterskich: Tadeusza Kuli z 1996 r. i Katarzyny Lazar –Kopeć z 1994 r.
Opracował Janusz Adamowski
